هشدار درباره خوراکی‌های ترش وسوسه‌انگیز

به گزارش ایسنا، خبرنگار «ایران» با این مقدمه ادامه داد: قاشق را می‌گیرم و تشکر می‌کنم. طوری نگاهم می‌کند که انگار منتظر است لواشک را امتحان کنم و مشتری شوم. موفق می‌شود. مزه ترش، زیر زبانم می‌رود. احساس می‌کنم گوشه دهانم جمع شده. ترش ترش. «زرشکه؟!» چشم‌هایش می‌خندد: «از رنگش معلوم نیست؟!» حواسم به رنگش نبوده. طعم هم فقط ترش است. حس خاصی نمی‌دهد. زرشک را همین جوری پرانده‌ام. «ملس‌تر از این داری؟» به طرف میز خوش رنگ و لعاب ترشی‌جات هدایتم می‌کند. «همه جورش رو داریم، انار، آلبالو، آلو، سیب، کیوی... این مخلوطا ملس‌ترن.» یک تکه از همان مخلوط‌ها تعارفم می‌کند. فرق خاصی با قبلی ندارد. شاید ترشی‌اش کمتر باشد اما همان مزه را می‌دهد. «کیوی خوردی؟!» یک قاشق دیگر سمتم گرفته. لواشک کیوی سبز است. از دانه‌های سیاه ریز خبری نیست. مزه‌اش هم مثل بقیه است.

لواشک‌های خانگی و بهداشتی چنگی به دلم نمی‌زند. کارخانه‌ای‌ها هم هست اما انگار این خانگی‌ها طرفدار بیشتری دارند. همان موقع دختر و پسر جوانی سر می‌رسند و یک ظرف آلوی جنگلی و 2 رول لواشک می‌خرند.

بازار این ترشی‌جات هوس‌انگیز اینجا داغ داغ است، راسته آلو و لواشک و آلبالو خشکه و باقی قضایا. کافی است سری به یکی از تفرجگاه‌های شمالی تهران بزنید.

زمان زیادی گذشته از روزهایی که تابستان، بساط لواشک درست کردن و آلو و آلبالو خشکاندن مادرها و مادربزرگ‌ها به راه بود. آلوهای قطره طلا و غلتان، توی قابلمه‌های بزرگ قل‌قل می‌کردند و بوی آن، دل آدم را ضعف می‌انداخت. یاد سینی‌های بزرگ روی پشت بام‌ها به خیر که چه مراقبتی می‌شد ازشان که از دستبرد بچه‌های کوچک خانه در امان باشند. حالا اما کسی حوصله این کارها را ندارد و از محصولات خانگی، فقط نامی باقی مانده که تبلیغی است برای فروش محصولات مشابه.

خیلی‌ها با تصور اینکه ترشی‌جاتی مثل لواشک، بدون کالری و سالم هستند، با خیال راحت انواع و اقسام این قبیل محصولات را خریداری و مصرف می‌کنند، خصوصاً اگر عنوان خانگی را هم با خود یدک بکشد؛ غافل از اینکه گاهی ضرر این قبیل مواد خوراکی بیشتر از آن است که بشود باور کرد.

استفاده از اسید سیتریک مصنوعی در تولید لواشک و محصولات ترش مشابه، هشداری است که کارشناسان وزارت بهداشت در مورد مصرف محصولات غیرکارخانه‌ای و بدون مجوز می‌دهند. البته تمامش این نیست؛ جوهر لیمو و رنگ‌های غیرمجاز هم یک پای ثابت این محصولات عنوان شده‌اند.

شادی صابر، کارشناس تغذیه در این‌باره می‌گوید: «برخی افراد با تصور اینکه محصولات ترش مثل لواشک ضرری ندارند چربی سوز و باعث لاغری هستند، به طور مداوم از این محصولات استفاده می‌کنند. اما این افراد باید بدانند که ترشی اسیدهای افزودنی همچون اسید سیتریک به این محصولات، هیچ گاه خاصیت لاغرکنندگی ندارد و حتی به دلیل اینکه موجب ترشح اسید معده می‌شود، غذا را سریع هضم و جذب می‌کند و باعث تشدید گرسنگی و افزایش اشتها می‌شود، در نتیجه فرد غذای بیشتری مصرف می‌کند که باعث اضافه وزن او می‌شود. از طرفی شکر و نمکی که جهت ملس‌شدن و افزایش ماندگاری به این محصولات اضافه می‌شود، برای مبتلایان به دیابت و فشار خون مضر است.»

اگر گمان می‌کنید لواشک‌هایی که عمدتاً به اسم لواشک خانگی تهیه می‌کنید، به همان شیوه قدیمی تولید می‌شود، سخت در اشتباهید. یکی از توزیع کنندگان مواد غذایی که نمی‌خواهد نامش در گزارش عنوان شود، در این‌باره می‌گوید: «لواشک‌ها عمدتا در تناژ بالا و به صورت تنی فروخته می‌شود. اغلبشان هم در کارگاه‌های اطراف شهرها تولید می‌شود. من یکی از این کارگاه‌ها را دیده‌ام.

هرچه به دست‌شان می‌آید داخل ملاط می‌ریزند. بیشترش میوه‌های گندیده و کرم زده و ضایعات تره‌بارهاست که با رنگ و جوهرلیمو و نمک، شکل و قیافه‌اش را درست می‌کنند وگرنه از بوی گند نمی‌شود نزدیکش شد. بعدش هم بسته‌بندی‌شان می‌کنند و دست توزیع کننده می‌دهند.»

همین چند ماه پیش بود که دکتر حسین رستگار، مدیرکل آزمایشگاه‌های مرجع سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت درباره سرطانزا بودن لواشک‌های عرضه شده در تفرجگاه‌های شمال تهران هشدار داد و عنوان کرد که بر اساس نمونه‌برداری‌های انجام شده از آلوچه‌ها و لواشک‌های حجم زیادی از تفرجگاهی تهران، وجود رنگ «تارتارازین» در آنها به اثبات رسیده که رنگی صنعتی و سرطانزاست.

اسم سرطان گوش‌ها را تیز می‌کند. طعم ترش و ملس، زیر زبان آدم مثل زهرمار می‌شود؛ زهر سرطان.